هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند هیچ هدفی در زندگی ندارد. حتی بی‌انگیزه‌ترین انسان‌ها هم زمانی که در خودشان دقیق می‌شوند تصدیق می‌کنند که اهدافی در سر دارند. بسیاری از انسان‌ها نه یک بار، بلکه چندین بار اهدافشان را با انواع روش‌های هدفگذاری تعیین کرده‌اند، اما پس از چند هفته، چند روز، و حتی پس از چند ساعت اهدافشان را از یاد برده‌اند.

اگر شما هم پیش از این اهدافی را در زندگی تعیین کرده‌اید، اما هنوز خود را فرسنگ‌ها دور از هدفتان می‌بینید، احتمالاً یا اهداف خوبی تعریف نکرده‌اید یا اهدافتان را به خوبی تعریف نکرده‌اید. در ادامه راه حل هر دو مسئله را خواهید یافت.

چگونه اهداف خوبی تعیین کنم؟

بسیاری از خواسته‌هایی که ما در زندگی به عنوان اهدافمان می‌شناسیم، تمایلات قلبی ما نیستند بلکه چیزهایی است که توسط خانواده، سیستم آموزشی و جامعه به ما القا شده‌اند. تمایل قلبی یعنی اشتیاق سوزان، یعنی چیزی که عطش به دست آوردن، یک لحظه هم مرا به حال خودم رها نکند. اهدافتان را با چهار فاکتور زیر بررسی کنید تا مطمئن شوید این اهداف خواسته‌ی قلبی شماست یا خیر

1. هدف باید به تنهایی کافی باشد. با رسیدن به این هدف چه چیزی به دست می‌آورید؟ شاید بگویید ثروت. فرض کنید همین الآن به درآمد مورد نظرتان رسیدید، چه چیزی به دست آورده‌اید؟ رضایت همسرم. رضایت همسرتان را به دست آوردید، خب بعد؟ بیشتر مرا دوست خواهد داشت. همسرتان هم بیش از قبل عاشق شما شد، بعد؟ خب… رابطه‌ی خیلی بهتری خواهیم داشت. احسنت! پس چیزی که واقعاً به دنبال آن هستید نه افزایش درآمد، بلکه داشتن رابطه‌ی بهتر با همسرتان است.

2. لحظه‌ای با خودتان خلوت کنید و ببینید چه اهدافی داشته‌اید که خواسته‌اید با رسیدن به آن به دیگران پز بدهید، یا حال کسی را بگیرید. چنین اهدافی به ندرت اشتیاق لازم و طولانی‌مدت برای دنبال کردن طولانی مدت به شما می‌دهند. هدف زمانی اشتیاق سوزان ایجاد می‌کند که اگر تصور کنید هیچ کس جز خودتان نداند که چنین هدفی داشته‌اید و به آن رسیده‌اید، باز هم آن هدف برایتان معنا داشته باشد و از رسیدن به آن لذت ببرید.

3. رسیدن به هدف، چالشی بزرگ برای شما باشد. هدفتان را به گونه‌ای انتخاب کنید که مسیر رسیدن به آن، کاملاً برایتان آشکار نباشد و مجبور باشید برای رسیدن به آن بر ترس‌هایتان غلبه کنید. اگر 35 کیلوگرم اضافه وزن دارید، رسیدن به وزن ایده‌آل هدفی چالشی نیست. باید هدفتان این باشد: «سبک زندگی‌م را به گونه‌ای تا پایان حیاتم تغییر می‌دهم که همیشه در وزن ایده‌آل باقی بمانم». هدف چالشی یعنی برنامه‌ی غذایی و سلامتی برای یک عمر، نه فقط تا وقتی که به وزن دلخواه برسید. هدف باید شما را از ناحیه‌ی امنتان خارج کند.

4. هدف باید به رشد شخصیت شما کمک کند. هدفی که با رسیدن به آن، شخصیت و باورهای‌تان را ارتقا ندهد، شما را به چرایی زندگی‌تان نزدیک‌تر نخواهد کرد. بسیاری از مردم اهداف درآمدی تعیین می‌کنند، اما این اهداف فقط زمانی مثمر ثمر است که به شما کمک کند، به چرایی زندگی‌تان نزدیک‌تر شوید و در راستای ارزش‌هایتان باشد. اگر می‌خواهید پول دربیاورید که فقط در ویلای چند ده میلیاردی زندگی کنید و خودروی گرانقیمت سوار شوید، یعنی ارزش‌های اصلی شما تجملات و چشم و هم‌چشمی است. اما اگر درآمد بیشتر را به این دلیل می‌خواهید که آزادی انتخاب بیشتری داشته باشید یا بتوانید به افراد بیشتری کمک کنید، آنگاه این هدف می‌تواند عاملی برای ارتقای شخصیت شما باشد.

چگونه اهداف را به خوبی تعریف کنم؟

پس از اینکه اهداف مناسبی را انتخاب کردید، می‌توانید از دستور العمل زیر برای نوشتن آن بر روی کاغذ استفاده کنید. به یاد داشته باشید هدفی که نوشته نشود فقط یک ادعای واهی است. از نوشتن هدف بر روی بریده‌های کاغذ خودداری کنید.

1. هدف را واضح و شفاف، به صورت اول شخص مضارع و مثبت بالای برگه‌ی کاغذ یا صفحه‌ی دفترتان بنویسید.
2. به هدفتان مقادیر کمی بدهید. ذهن ارتباط خوبی با اعداد برقرار می‌کند.
3. مشخص کنید تا چه زمانی می‌خواهید به این هدف برسید. مثال: من تا پایان دی ماه سال آینده شرکتم را با سرمایه‌ی 150 میلیون تومان در زمینه‌ی …….. در خیابان ……… تأسیس می‌کنم.
4. این هدف چگونه به شما برای رسیدن به چرایی زندگی‌تان کمک می‌کند؟
5. اهداف کوتاه مدت (45 روزه)، میان مدت (90 تا 180 روزه) و بلند مدت (1 تا 3 ساله) را برای رسیدن به آن هدف انتخاب کنید. رسیدن به اهداف کوتاه مدت علاوه بر آشکار شدن مسیر، اعتماد به نفس شما را نیز افزایش می‌دهند.
6. برای رسیدن به این هدف باید بر کدام ترس‌های خود غلبه کنید؟
7. چه باورها، توانمندی‌ها و امکاناتی دارید که به شما کمک می‌کند سریع‌تر به هدفتان برسید؟
8. چه باورهایی دارید که از سرعت شما در رسیدن به هدف می‌کاهند؟ نیاز به چه باورهای جدیدی دارید؟
9. بزرگ‌ترین تغییری که باید در زندگی‌تان اعمال کنید کدام است؟
10. چه عادت‌هایی را باید ترک و چه عادت‌هایی را باید کسب کنید؟
11. برای رسیدن به این هدف چه مهارت‌هایی را باید بیاموزید یا ارتقا دهید؟
12. از چه کسانی می‌توانید کمک بگیرید؟
13. چه ابزار و ملزوماتی برای رسیدن به این هدف نیاز دارید؟
14. برنامه‌ و استراتژی شما برای رسیدن به هدف چیست؟
15. چه کارهایی انجام می‌دهید که  برای رسیدن به هدف دیگر نباید انجام دهید؟
16. چه کارهایی را باید کمتر انجام دهید؟
17. چه کارهایی را باید بیشتر انجام دهید؟
18. چه کارهای تازه‌ای را باید شروع کنید؟
19. چه مشکلاتی بر سر راهتان است؟ برای هر مشکل چند راه حل بنویسید.
20. اگر کارها آنطور که پیش‌بینی کرده بودید پیش نرفت، نقشه‌ی دوم شما چیست؟ (نقشه‌ی سوم و چهارم چطور؟)
21. برای رسیدن به هدفتان، حاضرید چندین بار شکست بخورید؟ چند مشکل را حل کنید؟ چه سختی‌هایی را تحمل کنید؟ چه شکست‌هایی را متحمل شوید؟
22. اولین گام شما چیست و از چه زمانی شروع می‌کنید؟

چند نکته ضروری برای نوشتن اهداف

برای یک یا دو هدف اصلی خود به این سئوالات (تا جایی که می‌توانید) جامع و کامل پاسخ دهید. معمولاً اهداف اصلی شما، تأثیر زیادی بر سایر اهدافتان دارند.برای سایر هدف‌ها فقط می‌توانید به برخی سئوالات، آن هم به طور خلاصه، جواب دهید.

اگر اهداف متعددی در سر دارید، یکی از آن‌ها را انتخاب کنید، هدفی که اگر همین الآن به آن دست یابید بیشترین تأثیر را در زندگی شما داشته باشد. از اینکه ناگهان 3 یا 4 هدف بزرگ را به طور همزمان دنبال کنید بر حذر باشید.

در ابتدا نوشتن اهداف سخت به نظر می‌رسد و مجبورید زمان طولانی برای آن صرف کنید. این امر طبیعی است چون تعیین اهداف یک مهارت است و برای مسلط شدن به یک مهارت نیاز به تمرین و تکرار دارید.

مجبور نیستید به تمام سئوالات به یکباره پاسخ دهید. در ابتدا روزی 90 دقیقه‌ی مفید را به هدفگذاری اختصاص دهید و با خود قرار بگذارید طی 7 روز اهدافتان را مشخص می‌کنید و سئوالات را تکمیل نمایید. برای پاسخ به پرسش‌ها می‌توانید از روش توفان ذهنی استفاده کنید.

به مرور و با پیگیری اهداف، پاسخ سئوالات را تکمیل کنید و در صورت نیاز پاسخ‌های‌تان را ویرایش و اصلاح نمایید.

اهدافتان را حداقل روزی دو بار، صبح‌ها پس از برخاستن و شب‌ها پیش از خواب مرور کنید. هنگام مرور لحظه‌ی رسیدن به هدف را تجسم کنید. همچنین مشکلات مسیر را نیز در ذهن به تصویر بکشید و خود را ببینید که تک تک این مشکلات را حل می‌نمایید.